PMS, of Pantone, of Steunkleur?
Dat is dus gewoon hetzelfde. Voluit heet het: Pantone Matching System. De Pantonewaaier is bedoeld voor mensen die een extra of aparte drukgang willen in het drukwerk. Printwerk valt daar dus buiten, want dat wordt alleen met cyaan magenta geel en zwart gemaakt.
Proceskleur versus Pantone
Normaal wordt drukwerk — en zeker ook printwerk — gemaakt met cyaan magenta geel en zwart. Die worden over elkaar heen gedrukt totdat het de juiste kleur geeft op papier. Als je cyaan mengt met magenta krijg je donkerblauw, en als je het mengt met geel krijg je groen. Als je alle drie de basiskleuren bij elkaar stopt, krijg je een soort poep-bruin. Om toch tot een dieper contrast te komen, wordt er ook zwart gebruikt. Het meeste drukwerk wordt gemaakt met deze vier proceskleuren. Als je in je ontwerp ook nog een PMS kleur hebt staan, is dat een vijfde drukgang. Bedenk goed of je deze extra drukgang ook wilt betalen, want het kost extra geld. Vooral bij verpakkingen van etenswaren zijn PMS kleuren gebruikt. Je kunt het vaak in de supermarkt wel vinden: verpakkingen met extra drukgangen. Trek bijvoorbeeld maar eens een pak Bastogne koeken open (wel eerst afrekenen). Je ziet in het opengevouwen karton dan alle kleuren staan, inclusief die sterke donkerblauwe. Dat is dus al een vijfde drukgang. Want de afbeelding van de koek wordt met cyaan magenta geel en zwart gemaakt.Persvernis en spotvernis
Een andere veredeling van drukwerk vind je wel eens in de vorm van vernis. Een persvernis wordt over het drukwerk gedaan als het drukwerk smetvrij moet blijven en vieze vingers uit den boze zijn. Dat vind je vooral terug bij de wat glossy brochures. Een spotvernis is nog specialer, want die wordt plaatselijk toegepast. Om bijvoorbeeld een bepaalde vorm met glansvernis te accentueren.Metallic folie
Sommig drukwerk wordt veredeld met een metallic lak. Dat is een kleur die een beetje op aluminiumfolie lijkt, qua glans. Maar dan nog met een kleurtje. Dat is evengoed een aparte drukgang (soms zelfs twee, omdat het op een lijmbasis aangebracht moet worden).Je moet maar eens kijken bij grafische groep Matthys.
PMS kleuren in deelvenster Stalen van InDesign
In InDesign kun je deze PMS kleuren altijd ook herkennen in het deelvenster Stalen (swatches). Het zijn de kleuren met achterin een icoontje van een rondje in een vierkantje. Realiseeer je goed: indien je de bedoeling hebt om te laten printen — en niet drukken — of je weet dat het in proceskleuren gemaakt wordt, zijn steunkleuren verboden. Een drukker zou zelfs je ontwerp kunnen afkeuren als hij in je PDF toch nog een steunkleur ontdekt. Advertenties in tijdschriften mogen nooit steunkleuren hebben. Bij de training Certified PDF kan ik je dat goed uitleggen.
Steunkleuren omzetten naar proces
Je kunt soms de steunkleur succesvol omzetten naar kleurmodus: proceskleur. Maar of dat goed gaat, hangt af van het ontwerp. Soms komen er problemen met overdruk, en kan de omzetting niet succesvol gedaan worden. Wanneer de drukker de omzetting nog moet doen, kan hij de problemen minder goed oplossen dan wanneer jij het in InDesign zou doen. En nog trefzekerder is het omzetten van die steunkleur in de applicatie waar de illustratie (met steunkleur) origineel in gemaakt is. Vaak is dat Adobe Illustrator
Je hoeft enkel maar te dubbeltikken op de steunkleur, en in het dialoogvenster dat volgt kiezen voor kleurmodus proces in plaats van steunkleur.
Controleren met voorvertoning overdruk
Als je denkt dat je dit veilig hebt gedaan, controleer je ontwerp dan met de voorvertoning overdruk aan. Dat vind je als eerste optie onder het menu Weergave (view, overprint preview). Wanneer alles er dan goed uit ziet, kun je gerust zijn. Het PDF dat je hierna maakt, bevat deze steunkleur niet meer. Maar als er iets geks gebeurt met de kleuren van je ontwerp, moet je echt de illustratie zelf aanpassen.
Een voorbeeld van niet succesvolle omzetting door InDesign van PMS naar CMYK. Deze moet aangepast worden in Adobe Illustrator.
